Botsen de Beschavingen? (2024)

Botsen de beschavingen? Over deze vraag gaan imam Khalid Benhaddou en Bart de Wever met elkaar in discussie. Ze bestrijken een divers lappendeken van onderwerpen als religie, radicalisering, integratie, identiteit, nationalisme, globalisering, en nog veel meer.

De auteurs komen elk van een zeer verschillende achtergrond en cultuur, maar ontmoeten elkaar in het midden, op zoek naar een consensus. En die lijken ze ook te vinden, aldus Bart de Wever: "Hoe langer wij praten, hoe meer ik overtuigd raak dat we eigenlijk geen meningsverschillen hebben". (212) De enige meningsverschillen die volgens hem nog naar boven komen in hun discussie gaan over hoe bepaalde doelen praktisch uitgevoerd moeten worden.

Doorheen het boek wordt het al snel duidelijk dat de twee auteurs inderdaad hetzelfde doel hebben. Beiden dromen zij van een samenleving waar de waarden van de Verlichting breed uitgedragen worden, ondanks de verschillende overtuigingen en levensbeschouwingen die mensen er hebben. Hun discussie is daar dan ook het paradigmatische beeld van. Bart de Wever is een Vlaams nationalist die opgegroeid is in een katholieke omgeving, Benhaddou een Vlaamse moslim en uiteindelijk imam, beiden op zoek naar een rationele consensus van gedeelde waarden.

Dit boek is zeker het lezen waard voor alle Vlamingen die zelf geconfronteerd worden met de problemen die het boek wil aankaarten, zoals het Europese nihilisme, identiteit, polarisering, enz. en zij die deze fenomenen zien in de moderne wereld en ze beter willen begrijpen. De beide auteurs leggen op een eenvoudige en respectvolle manier hun visie uit aan elkaar - een manier van debat waaraan dringend nood is in onze gepolariseerde samenleving.

Zeker het lezen waard dus, onontbeerlijk in onze huidige samenleving.

Aanleiding tot dit boek, waarin NVA-voorzitter Bart De Wever in dialoog gaat met imam Khalid Benhaddou, is de verjaardag van 'nine eleven', nu twintig jaar geleden. De titel verwijst naar 'Botsende beschavingen' (1996) van de Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington. De grootscheepse terroristisch aanval van 11 september 2001 was inderdaad aanleiding tot gespeculeer over de westerse beschaving die in conflict komt met de islamwereld. Hier wordt nu een vraagteken achter gezet.
Het moet gezegd dat deze dialoog niet focust op de grote, internationale geopolitieke kwesties. Slechts een klein gedeelte van dit boek gaat direct over de aanslagen van 9/11 en de rechtstreekse gevolgen ervan. Veeleer ligt de nadruk op de polarisatie in de eigen samenleving die er het gevolg van was. Want moslims werden sindsdien met meer argwaan bekeken, wat nog versterkt werd door de vele islamistische aanslagen in Europa van de voorbije jaren.
Bart De Wever en Khalid Benhaddou hebben het over uiteenlopende onderwerpen, zoals polarisatie, escalatie van geweld, integratie, identiteit en verlichting. Maar evenzeer spreken ze over heikele hedendaagse thema's als 'woke' en vrije meningsuiting, polarisatie in de sociale media en de effecten van globalisatie op de samenhang in de maatschappij.
De twee sprekers botsen in dit boek niet echt, soms zijn ze het oneens, maar vaak zit hun mening op dezelfde golflengte. Er is veel ruimte voor nuances in dit beschaafde gesprek. Dat heeft alles te maken met de keuze van de gesprekspartners: Bart De Wever staat open voor dialoog, imam Khalid Benhaddou eveneens , hij is een gematigd man, een bruggenbouwer. Met mensen als Tom Van Grieken en een meer extreme imam zou dit initiatief uitgelopen zijn op een dovemansgesprek. Het gevolg hiervan is toch een heel boeiende dialoog over belangrijke aspecten van onze samenleving, wat door de verschillende invalshoeken een genuanceerd beeld oplevert.
Vermelden we nog dat VRT-journaliste Lisbeth Imbo dit gesprek heeft opgetekend en uitgeschreven.

Dit boek leest als een langgerekt dubbelinterview en zou eigenlijk in 7, 8, 9 of meer delen wekelijks in de betere weekendkrant kunnen verschijnen. In dat opzicht vind ik de prijs van dit boek - 27.50 euro - zeer stevig. In ruil voor dat geld krijg je, zoals gezegd, een neerslag van een lang gesprek tussen twee heren die het grotendeels eens zijn met elkaar. Slechts heel af en toe lopen hun argumenten uiteen, maar als lezer blijf je op die momenten helaas op je honger zitten. En dat is meteen mijn grootste kritiek op dit boek: redeneringen, visies, meningen, ... worden wel uitgewerkt, maar niet grondig genoeg om tot een mooie "synthese" te komen, zoals beide heren het dikwijls zo mooi verwoorden. Er is verder geen enkele (structurele) bronvermelding in dit boek, en dat maakt me als academisch geschoold lezer uiterst ongemakkelijk. Vaak is het immers niet duidelijk of een argument berust op feiten of onderzoek dan wel op een persoonlijke, subjectieve visie op de maatschappij. Er wordt wel grondig geschermd met citaten en uitspraken van filosofen, maar helaas raakt men niet veel verder dan dat. Dit alles is uiteraard eigen aan het format van het dialooggesprek, wat voor de rest zeer mooi in elkaar steekt, en waarvoor ik de makers van dit boek ook loof. Maar nu is het geen grondig uitgewerkt essay, geen "leidtekst" voor de toekomst, geen eye-opener. Het had naar mijn mening beter geweest mocht elk hoofdstuk bestaan uit een stuk dialoog enerzijds en een stuk theorie, geschiedenis, filosofische kadering, etc. anderzijds. Meer werk voor de uitgevers en de auteurs, maar het zou de prijs van 27.50 euro op zijn minst rechtvaardigen. Toch geef ik vier sterren, omdat het net dit soort boeken/interviews is dat de dag van vandaag te weinig aan bod komt in de (mainstream) media: beschaafde, intellectuele, rationele en genuanceerde conversaties, met open geest, met begrip voor de andere partij, met oog voor voldoende historische, filosofische en psychologische kadering: net wat dit boek predikt.

Botsing van onwetendheid
Een prachtig geschreven boek! Toch zit er een denkfout in de redeneringen inzake identiteit waar de intellectuele en culturele elite afscheid van zouden hebben genomen. Het is juist de bedoeling dat we daar afscheid van nemen omdat hier de oorzaak van polarisatie ligt. Volgens Jezus was hij het toonbeeld dat wij zouden volgen. We worden dus allemaal ‘goddelijk’, maar wat wil dat zeggen? We moeten ons van het verleden zoals wij dat kennen, distantiëren, hoe moeilijk dat voor velen is. De reden is inderdaad het nieuwe tijdperk dat is begonnen en waar de ‘intellectuele elite’ ons op aan het voorbereiden is, alhoewel juist deze academici ons met een compleet fout denkbeeld hebben opgezadeld door het niet of niet tijdig te (h)erkennen van de mogelijkheden die taal ons biedt. Op 21 mei 2024 verschijnt ‘Taaltechnologie ontrafeld’ van Veronique Hoste en Cynthia van Hee en in september 2024 publiceert Freek van den Velde ‘Wat taal verraadt’. Beide publicaties berusten op plagiaat, maar dat even terzijde. Men bevestigt hier dat taal ons gedrag stuurt, waardoor de vraag gesteld moet worden of wij een vrije wil hebben. Volgens de klankverschuiving was de TORA het eerste, de TUAS GLOS (de Bijbel) het tweede religieuze boek, wat niet klopt want ertussen zat (t)ORAKel van Delphi dat geleid werd door prie-sters, vrouwen, volgens de uitgang –ster die verlengd werd met –es (priesteres). Dit ORAK verschoof in KARO (vierkant: kwantum, quantum mechanica) dat verschoof in KORAM waardoor men van KORAM / MAROK (dit is een permutatie) en dan MAROKKO sprak. KORAM en RAMADAM eindigen allebei op M, want volgens het vierde rijtje verschuift de M pas later in N. In het Ra/Madam verwijst Ra naar de zon en madam naar Moeder Natuur. Wat nu komt, is het VIJFDE BOEK, want Qua’ran verschuift in Quintessence, omdat MAT verschuift in MIJTER alias vijfhoek alias MATRIX. Kwantum (vierde) verschuift in KWINTESSENS: de CLOU, de POINTE. Het is een groot misverstand als zou de islam vanuit Noord-Afrika Andalusië hebben veroverd, want alle religies komen oorspronkelijk uit Noord-Frankrijk dat ooit Gallië heette dat verschoof uit KAL dat via KRIS verschoof in KRISTAL waardoor KRIST (Christus) en 600 jaar later (krist)ALLAH ontstond dat via permutatie (lees van achteren naar voren) HALLA betekent alias HEELAL. Het GAL van Gallië zit dan ook in PortuGAL en SeneGAL. Het LAM in Gods Lam zit ook in Islam, maar dan volgt Dalai LAMA (al packa, al (s)packa alias speeksel), waardoor we analoog aan de vier rijtjes P, T, K en W (en dat zagen taalkundigen sinds 5 eeuwen over het hoofd) met klinkers die alfabetisch verschuiven kunnen spreken van een overgang van SPAAK (> spreek), SPEEK(sel), SPOOK (Spuke), SPUUG, maar dan SPUWEN en SPOUW (spouwmuur, vgl. joodse Klaagmuur). Europeanen zijn klaar met het christendom, waardoor ze een aversie hebben tegen een herhaling van een geloof in engeltjes en een vaderlijke God, maar vooral tegen allerhande dogma’s die nog ridiculer zijn zoals de besnijdenis bij jonge meisjes. Volgens Nederlandse “islamkenners” als een Sem van Vliet die via een Medina-instituut imams online opleidt die in moskeeën jongetjes indoctrineren, mogen jonge meisjes niet eens meer naar muziek luisteren. Argument: “Dat wordt afgeraden”. Nog voor ze menstrueren dragen jonge meisjes steeds vaker een hoofddoek. Dat hangt allemaal samen met de Vlaamse taal, waar men nog van REGEL spreekt, die via de permutatie verschuift in LEGER en hier zit de GROTE KOEVOET. De islam is de SPLIJTZWAM in Europa en niet de migrant! Vrouwelijke agenten met een hoofddoek op zullen nooit enige vorm van respect afdwingen niet alleen bij Europeanen maar al helemaal niet bij hun moslimmannen. MOSKEE verschuift uit MEISKE en in het Duits in MUSCHI waardoor het om een VAGINA gaat en zo ziet de moskee er ook uit. Bovendien gaan we daar ook naar toe: een groot, zwart gat! Waarom? Omdat we Moeder Natuur door de verschillende belangen tussen groep en individu naar de verrekkenis hebben geholpen … Wij? Mea Culpa? Nee, dat deed onze taal, want die is voorgeprogrammeerd waardoor wij leven zoals de woorden komen. Daarom zijn religieuze schriften een logisch gevolg, een soort onderdeel van een groter plan. In die zin hebben gelovigen ook volstrekt gelijk, want het universum is een groot organisme met een alomvattend bewustzijn dat je gerust God mag noemen, want dat betekent CODE. Historici willen de wiskundige Simon Stevin op het podium plaatsen door te doen alsof Stevin heeft ontdekt dat er in taal verborgen kennis zit. Maar Stevin had die kennis van Goropius Becanus, lijfarts van de familie van Karel V., die eeuwenlang onterecht als een idioot te boek stond, maar wiens gelijk nu is bewezen waardoor taalkundigen in hun hemd staan. Het boek “Rethinking Stevin, Stevin rethinking” (2020) berust op plagiaat, maar is desondanks aan te bevelen. ALLE teksten in religieuze boeken zijn te herleiden tot wiskundige, scheikundige en natuurkundige kennis, maar wel met een hele belangrijke BOODSCHAP. Die luidt als volgt: NAASTENLIEFDE. Blijkbaar leert een mens die uitsluitend te beoefenen door een wereldwijde staat van ellende zoals we die nu zien in Oekraïne en Gaza. De helix VARKE(n) > VÈRREKE > (ik) VERRÉKEN (me) > (we gaan naar de) VERREKKENIS, maar dan: VOLLE BOLLEKE(N)S KENNIS illustreert precies in welke richting de mensheid gaat. Chapeau voor dit boek van Bart De Wever en Khalid Benhaddou die terecht concludeert dat er een BOTSING VAN ONWETENDHEID plaatsvindt. Met de klankhelix die binnenkort op scholen wordt geïntroduceerd hebben mensen geen God of Allah meer nodig. Met die angst van buitenaf is het gedaan, want het besef van de klankhelix is een veel effectievere stok achter de deur. Die klankhelix was overigens wel een ontdekking van de “Witte Vrouwen uit het Verloren Millennium” (i.c. The Age of Sage)!

Het boek "Botsen de Beschavingen?" van Bart de Wever bood mij een intrigerende blik in het complexe weefsel van hedendaagse maatschappelijke vraagstukken. De dialoog tussen De Wever en imam Khalid Benhaddou, die elk vanuit hun eigen culturele en religieuze achtergrond spreken, vormde voor mij het hart van deze intellectuele verkenning. Centraal stond de zoektocht naar een consensus te midden van ogenschijnlijke verschillen, een streven dat de auteurs uiteindelijk leken te bereiken door te putten uit gedeelde waarden van de Verlichting. Deze gedeelde aspiratie om een samenleving te smeden waarin pluralisme en rationaliteit hand in hand gaan, verleenden het boek een krachtige thematische kern.

Het werk bood mij niet alleen een verhelderende blik op de Vlaamse samenleving, maar reikte ook universele inzichten aan die relevant zijn voor een wereld die geconfronteerd wordt met toenemende polarisatie en culturele spanningen. De auteurs bespraken een breed scala aan onderwerpen, van religie en identiteit tot globalisering en radicalisering, waarbij ze een uitnodigend platform creëerden voor een verfijnde en genuanceerde uitwisseling van ideeën.

Hoewel het boek lof verdient voor zijn beschaafde en respectvolle toon, wil ik ook een kritische noot kraken. Ik kon mij soms beklemmend voelen door het gebrek aan grondige uitwerking van argumenten en de afwezigheid van duidelijke bronvermelding. Deze kritiek weerspiegelde mijn verlangen naar een diepgaandere analyse en een scherper debat, dat mij uitdaagde om verder te denken dan de oppervlakte van de gepresenteerde ideeën.

Desalniettemin blijft "Botsen de Beschavingen?" voor mij een waardevolle toevoeging aan het intellectuele landschap, waarin het oproept tot een hernieuwde aandacht voor beschaafde, intellectuele en genuanceerde conversaties. Het boek diende als een oproep tot dialoog en begrip, en bood mij een uitnodigend podium voor het verkennen van de complexe dynamiek van onze tijd, terwijl het tegelijkertijd mij uitdaagde om kritisch na te denken over de fundamentele vragen die onze samenleving vormgeven.

Interesting conversation between a popular Flemish politician and an imam. Although the imam is a representative of a (Western) rational islam. He wants to place the islamic faith and tradition within an enlightened society. Therefor he pleads for the reïnterpretation of the islamic texts to fit in an enlightened liberal society without loosing the core values and traditions of the islamic community.

The conversation is not really a debate. There was a lot of agreement. Both are very erudite and very rational. There are plenty of 'good' analyses. With this I mean analyses which I can agree with 😉.
It's good to read that they (as persons who can have some public impact) have a quite clear and reasonable view on the multiple political/societal issues. The question is, in what way are they able to get leverage with the masses. Not everybody has the patience or interest to read this conversation and to learn about the historical background and relevant philosophers for the current issues

Maybe the most important conclusion of this book: in general we lost the capability (knowledge and patience) to debate towards a detailed and nuanced solution in agreement, without victmizing oneself or blaming the other. But purely on looking for a common ground. In that case this book is an example of a 'civilized' conversation. But, as I said, with maybe a bit too much common ground to be a good example for a though debate.

Good and relevant book.

Zeer onderhoudend dialoogboek dat aan het denken zet over thema's als identiteit, religie, globalisering en polarisering. Wat mij betreft had het debat iets scherper gemogen, het lijkt alsof beide protagonisten zodanig veel respect voor elkaar opbrengen dat bepaalde kritische vragen niet aan bod zijn gekomen. De heren zijn wel heel lief voor elkaar, terwijl ze wellicht fundamenteel van mening moeten verschillen over enkele heikele onderwerpen.